Bộ quốc triều hình luật hay luật hồng đức được biên soạn và ban hành dưới thời vua nào? Cùng tìm hiểu về vấn đề lịch sử này ngay trong bài viết sau!
Luật Hồng Đức là tên gọi chung của Bộ Quốc triều Hình luật hay Lê triều Hình luật. Do luật của các triều đại phong kiến Việt Nam đều được gọi là Hình luật. Vậy bộ quốc triều hình luật hay luật hồng đức được biên soạn và ban hành dưới thời vua nào? Cùng tìm hiểu về chủ đề lịch sử này ngay trong bài viết dưới đây!
Bộ quốc triều hình luật hay luật Hồng Đức được biên soạn và ban hành dưới thời vua nào?
Quốc triều hình luật hay luật Hồng Đức được biên soạn và ban hành chính thức dưới thời vua Lê Thái Tổ, và được bổ sung ở các đời Lê Thái Tông, Lê Nhân Tông và được hoàn thiện vào niên hiệu Hồng Đức ở triều Lê Thánh Tông. Bằng bộ luật này, nước Đại Việt đã hình thành mặt nhà nước pháp luật sơ khởi.
Có thể coi đây là ngành luật tổng hợp bao gồm nhiều bộ luật thuộc nhiều lĩnh vực pháp luật khác nhau như: Luật hình sự, luật dân sự, luật tố tụng, luật hôn nhân gia đình, luật hành chính. , …
Vậy là bạn đã có câu trả lời cho câu hỏi bộ quốc triều hình luật hay luật hồng đức được biên soạn và ban hành dưới thời vua nào rồi. Tiếp theo đây sẽ là một số thông tin về bộ luật này.
Tìm hiểu bố cục của Luật Hồng Đức
Hoàng triều sách A.341 có 13 chương, chép thành 6 quyển (5 quyển có 2 chương và 1 quyển có 3 chương), gồm 722 điều. Ngoài ra, trước khi vào các chương, điều, Triều đình xử án đã có sơ đồ quy định các hạng mục để tang, quy cách, vật dụng (roi, trượng, gậy, dây sắt,…).
Bố cục như sau:
- Chương Danh lệ: 49 bài viết về các vấn đề cơ bản chi phối nội dung của các chương khác (quy tắc về thập ác, ngũ hình, tám gợi ý, quy đổi tiền, v.v.)
- Chương Vệ cấm: 47 quy định về việc bảo vệ cung cấm, thành phố và tội danh của cung cấm.
- Chương Vi chế: 144 điều về việc trừng trị những hành vi sai trái của các quan chức, các tội về chức vụ.
- Chương Quân chính: 43 điều khoản về việc trừng trị những việc làm sai trái của tướng lĩnh, binh lính, tội ác của quân đội.
- Chương Hộ hôn: Trong chương bao gồm 58 điều quy định về hộ tịch, hộ khẩu, hôn nhân gia đình và các tội phạm trong các lĩnh vực này.
- Chương Điền sản: 59 điều, trong đó 32 điều gốc và 27 điều bổ sung sau (14 điều về điền trang mới bổ sung, 4 điều về luật hỏa công, 9 điều về bổ sung luật hỏa táng) quy định về đất đai, thừa kế, hương sản và tội phạm trong lĩnh vực này.
- Chương Thông gian: 10 bài báo về tội phạm tình dục.
- Chương Đạo tặc: 54 bài về các tội cướp của, giết người và một số tội chính trị như phản vua.
- Chương Đấu tụng: 50 bài viết về các nhóm đấu đá (đánh nhau) và các tội vu khống, xúc phạm, v.v.
- Chương Tạp luật: 92 điều về các tội không thuộc các nhóm tội trên.
- Chương Bội vong: 13 bài về truy bắt tội phạm bỏ trốn và tội phạm trong lĩnh vực này.
- Chương Đoán Ngục: 65 bài viết về việc xét xử, giam giữ phạm nhân và tội phạm trong lĩnh vực này.
Quy chế dân sự trong luật Hồng Đức
Trong Luật Hồng Đức, các quan hệ dân sự được đề cập nhiều nhất trong các lĩnh vực như quan hệ tài sản, quan hệ hợp đồng, thừa kế đất đai.
Quyền sở hữu và hợp đồng
QTHL đã phản ánh hai chế độ sở hữu ruộng đất trong thời kỳ phong kiến: Sở hữu nhà nước (ruộng công) và tư hữu (ruộng tư).
Trong Luật Hồng Đức, do đã có chế độ ruộng đất tương đối toàn diện về ruộng đất công nên trong luật này quyền sở hữu nhà nước về ruộng đất chỉ được thể hiện như là những chế tài áp dụng đối với những hành vi vi phạm chế độ sử dụng đất công như: Không được bán công đất (Điều 342), không chiếm đất công vượt hạn mức (Điều 343), không nhận giao đất công ích người khác (điều 344), cấm phân cấp ruộng đất công (điều 347), không bỏ đất công (điều 350), cấm biến đất công thành tư (điều 353), cấm trốn thuế (điều 345) v.v.
Thừa kế
Trong lĩnh vực thừa kế, quan điểm của các nhà làm luật thời Lê khá gần với quan điểm hiện đại về thừa kế. Cụ thể: Khi cha mẹ còn sống không có quan hệ thừa kế để bảo vệ và duy trì sự trường tồn của gia đình, dòng họ.
Thứ hai là thừa kế theo di chúc (điều 354, 388) và thừa kế không theo di chúc (thừa kế theo pháp luật) với các điều 374-377, 380, 388. Điều đáng chú ý là Bộ luật Hồng Đức quy định con gái được thừa kế như nhau cho con trai. Đây là một điểm tiến bộ không có trong các bộ luật phong kiến khác. Cũng là điểm nổi bật nhất của pháp luật thời Lê sơ.
Mong là qua bài viết các bạn đã tìm được câu trả lời cho vấn đề: Bộ quốc triều hình luật hay luật Hồng Đức được biên soạn và ban hành dưới thời vua nào? Qua đó có thể thấy, luật Hồng Đức tiến bộ là một bước tiến khá cơ bản trong việc nâng cao địa vị của người phụ nữ trong xã hội phong kiến. Nó giá trị thời sự và là pháp chế tiến bộ có cơ sở. Đây cũng là sự kế thừa của Luật Hôn nhân và Gia đình hiện đại.
